ماموریت شرکت چیست ؟

بیانیه‌ی ماموریت شرکت ، ‌یک بیانیه‌ی کوتاه از اهداف شرکت است که مبتنی بر دامنه‌ی عملیات کسب‌وکار یعنی نوع محصولات و خدمات ارائه‌شده، مشتریان و بازار هدف و ناحیه‌ی جغرافیایی آن تنظیم می‌شود.

بیانیه مأموریت شرکت، شرح مختصری از اهداف شرکت است که با دلایل محکم و قانع‌کننده، مشتریان را به خرید محصولات و خدمات شرکت ترغیب می‌کند.

ماموریت شرکت چیست ؟

ماموریت شرکت (به انگلیسی: mission statement) سند تدوین‌شده‌ای است که اهداف باثبات و منحصر به فرد سازمان را تعریف می‌کند: اینکه چرا سازمان وجود دارد، اهداف آن چیست، می‌خواهد به چه چیزی برسد. این‌ها برخی سؤالات اساسی هستند که بیانیه مأموریت قصد دارد پاسخ دهد. بیانیه مأموریت در برگیرنده اهداف، ارزش‌ها، عقاید، و مزیت رقابتی سازمان است. در واقع بیانیه مأموریت ابزار اولیه مورد نیاز مدیران است؛ که راهنمای عمل سازمان محسوب می‌شود.

ماموریت شرکت عبارت است از هدف اصلی و دلیل برای وجود یک شرکت. این ماموریت عموماً تعیین کننده جاهایی است که شرکت قصد دارد در آینده به آنها برسد و نشان دهنده تمرکز و هدف اصلی شرکت است. برخلاف دیدگاه کوتاه مدت، ماموریت یک شرکت باید هدف مرتبط بلندمدت و چشمگیری باشد که از طریق آن می‌تواند ارزش بیشتری به مشتریان، نگهدارندگان، کارکنان و سایر ذینفعان خود ارائه دهد.

یکی از نخستین گام‌های برنامه ریزی استراتژیک  این است که بیانیه ماموریت (Mission Statement) کسب و کار را تهیه و تنظیم کنید. در واقع، اغلب سندهای استراتژیک، با بیانیه ماموریت آغاز می‌شوند.

تا به حال چند نمونه بیانیه ماموریت دیده‌اید؟ قاعدتاً نمونه‌های فراوانی به چشم‌تان خورده است.

شاید این بیانیه‌ها در قاب‌های زیبا و شکیل، آویخته بر دیوار اداره‌ها و شرکت‌ها به چشم‌تان خورده باشد. شاید هم، دیده باشید که بعضی شرکتها، یک دفترچه را به عنوان سند استراتژی تنظیم می‌کنند و بخشی از آن را به «بیانیه ماموریت» اختصاص می‌دهند. حتی ممکن است خودتان در تدوین و نوشتن بیانیه ماموریت مشارکت کرده باشید.

همین مسئله باعث می‌شود که حرف زدن از بیانیه مأموریت دشوار باشد. به نظر می‌رسد که همه کمابیش با روش تدوین بیانیه ماموریت آشنا هستیم و نیازی نمی‌بینیم که در این زمینه، حرف بیشتری بخوانیم و بشنویم.

ضمن این‌که اگر هم در نوشتن بیانیه مشکل داشته باشیم، با جستجو در گوگل به سادگی می‌توانیم نمونه‌های فراوانی از بیانیه های ماموریت را پیدا کنیم و از آن‌ها الهام بگیریم.

اما مشکل این‌جاست که حتی بعضی شرکت‌های بزرگ هم در نوشتن بیانیه ماموریت شرکت ضعیف هستند.

در برخی از شرکتهای بزرگ، آن‌چه به عنوان ماموریت یا چشم انداز نوشته می‌شود، صرفاً یک متن رسمی بی‌استفاده است که بیشتر از یک سند تزئینی کاربردی ندارد.

به مأموریت مایکروسافت توجه کنید: «ما می‌خواهیم هر فرد و سازمانی روی این کره‌ی خاکی را توانمندتر سازیم تا دستاوردهای بیشتری کسب کنند.»

اگر به شما گفته نمی‌شد که این مأموریت مایکروسافت است، آیا می‌توانستید حدس بزنید که با چه کسب و کاری طرف هستید؟ آیا این مأموریت نمی‌توانست مربوط به یک شرکت مشاوره مدیریت مثلاً مکنزی (McKinsey) یا دی‌لویت (Deloitte) باشد؟

نوشتن بیانیه ماموریت، چندان ساده نیست. خصوصاً اگر قصد داشته باشید واقعاً به آن وفادار باشید و کاربرد بیانیه ماموریت‌تان صرفاً برای وب‌سایت و کاتالوگ شرکت‌تان محدود نشود.

این بیانیه باید در بزنگاه‌ها و دوراهی‌های دشوار تصمیم‌گیری، به کمک‌تان بیاید و نجات‌تان بدهد. اگر انتظار کمتری از بیانیه ماموریت دارید، می‌توانید بیانیه‌ یک شرکت‌ دیگر را کپی کرده و با کمی تغییر، به نام خودتان منتشر کنید.

تاریخچه ماموریت شرکت

در ادبیات مدیریت، نیاز به داشتن بیانیه مأموریت برای سازمان قدمتی تاریخی دارد. در آغاز دهه ۷۰ اولین بار پیتر دراکر از این اصطلاح استفاده کرد و از آن پس محققان بسیاری بر روی این مفهوم تمرکز کردند.

بیانیه مأموریت: به جستجوی آینده ای بهتر

ما در تدوین بیانیه مأموریت، با افتخار ماموریت خود را برای جستجو و تحقق آینده ای بهتر تعریف می کنیم. ما به ارائه راهکارها و خدماتی که در بهبود کیفیت زندگی افراد و جامعه موثر باشند، متعهد میشویم. با دقت و همت، به تحقق اهداف مانند توسعه پایدار، عدالت اجتماعی و حقوق بشر می پردازیم. از رشد فردی و حرفه ای تیممان و ارتقای نهادهای کسب و کار، بهره می بریم تا به واقعیت شدن آرمان هایمان نزدیک شویم. با ایجاد روحیه همکاری و اعتماد، به سفری مشترک در جهت بهبود و تحول هدفمند پرداخته و کمک می کنیم تا جوامعی را که خواستار تغییر هستند، تحقق یابند.

در تدوین بیانیه مأموریت باید به نکات زیر توجه شود:

1. مبتنی بر واقعیات باشد.
2. سازمان قابلیت اجرای آن را داشته باشد.
3. خواننده با خواندن بیانیه مأموریت سازمان تمایل داشته باشد که جزئی از سازمان شود.
4. منعکس‌کننده مسیرهای استراتژیک جدید باشد.

در عین حال بیانیه ماموریت شرکت :

• نباید شامل مقادیر دلاری، درصد، اعداد، اهداف خرد و استراتژی‌ها باشد
• نباید بیش از حد طولانی باشد چون نمی‌توان آن را به خاطر آورد
• نباید به توضیح جزئیات بپردازد
• نباید باعث انس به محیط شود
• نباید بر حسب ایجاد سود باشد. سود، یک هدف و نتیجهٔ آنچه که شرکت انجام می‌دهد، است

مأموریت سازمان‌ها، از نظر حجم، محتوا، شکل و پرداختن به جزئیات با هم متفاوت‌اند. هر یک از کارشناسان و افراد صاحب نظر در مدیریت استراتژیک بنا به نظر خود اجزای خاصی را برای بیانیه مأموریت در نظر گرفته‌اند. طبق برخی مطالعات مشاهده در بیانیه مأموریت چند سازمان، اغلب در بیانیه مأموریت خود به اجزای زیر اشاره کرده‌اند:

1. کیفیت محصولات و خدمات
2. محدوده جغرافیایی؛
3. فلسفه شرکت؛
4. توجه به بقا، رشد، سودآوری؛
5. توجه به تأمین کنندگان؛
6. توجه به کارکنان؛
7. توجه به سهامداران؛
8. توجه به مشتریان؛
9. تصور عمومی مطلوب؛
10. تکنولوژی.

بیانیه ماموریت شرکت، یک بیانیه کوتاه و مختصر است که هدف، قدرت و اهداف کلی شرکت را بیان می‌کند. این بیانیه به گونه‌ای تهیه می‌شود که اعضای سازمان، مشتریان و دیگر ذینفعان بتوانند به راحتی درک کنند که شرکت چه کاری انجام می‌دهد و به چه نحوی آن را انجام می‌دهد. بیانیه ماموریت در واقع یک جهت‌گیری است که به تمام اعضای سازمان وقوف می‌کند و در تصمیم‌گیری‌ها و فعالیت‌های روزمره شرکت ارجاع می‌دهد. این بیانیه نقش مهمی در ایجاد همبستگی و تعهد اعضای سازمان و همچنین جذب و نگه‌داشت مشتریان دارد.

چرا ماموریت شرکت

مأموریت، توصیفی نیست که افراد خارج از سازمان از یک شرکت داشته باشند؛ بلکه عبارتی است که رهبران کسب‌وکار، با استفاده از آن خواسته‌ها و مقاصد خود را از راه‌اندازی شرکت بیان می‌کنند و معمولاً فلسفه و ارزش‌های سازمان، مزایای رقابتی و همچنین وضعیت آتی مورد نظر (چشم‌انداز) شرکت را شامل می‌شود. درواقع هدف بیانیه‌ی مأموریت، متمرکز کردن و هدایت سازمان و همچنین توسعه‌ی یک درک مشترک از مسیر راه بین همه‌ی اعضای شرکت، از کارمندان گرفته تا مدیران و سرپرستان است. برخلاف چشم‌انداز شرکت، بیانیه‌ی مأموریت در طول زمان مرتباً تغییر نمی‌کند؛ زیرا تمرکز و هدف شکل‌گیری کسب‌وکار غالباً دائمی است.

اهمیت بیانیه مأموریت به‌عنوان یکی از ابزارهای کلیدی شرکت، کمتر از طرح کسب‌وکار نیست. این بیانیه که پیش‌درآمد همه‌ی استراتژی‌های بازاریابی شما است، در چند جمله‌ی کوتاه اساس و ماهیت اهداف کسب‌وکار و فلسفه‌های زیربنایی آن‌ها را شرح می‌دهد. این عبارت به‌طور ضمنی دیدگاه کسب‌وکار شما را در مورد مشتریان، عرضه‌کنندگان و تأمین‌کنندگان، کارمندان شرکت و جامعه بیان می‌کند.

بیانیه‌ی مأموریت منعکس‌کننده‌ی جوانب و زوایای مختلف کسب‌وکار شما است: محدوده و ماهیت محصولات عرضه‌شده، قیمت‌گذاری، کیفیت، خدمات، موقعیت بازار، پتانسیل رشد، استفاده از تکنولوژی، روابط شما با مشتریان، کارمندان، رقبا و جامعه.

به گفته‌ی روندا آبرامز، نویسنده‌ی کتاب «برنامه‌ی یک کسب‌وکار موفق: اسرار و استراتژی‌ها»، بیانیه‌ی مأموریت به شما کمک می‌کند به اهداف و مقاصد کسب‌وکارتان وضوح ببخشید. همان‌طور که آبرامز توضیح می‌دهد، این عبارات باید بازتابی از ویژگی‌های انحصاری بنگاه یا شرکت شما باشند، درعین‌حال مطالعه و بررسی مأموریت شرکت‌های رقیب، خلاقیت شما را افزایش می‌دهد.

یک مثال:

شرکت AAA، یک شرکت ارائه‌کننده‌ی خدمات و محصولات غذایی است که مواد غذایی باکیفیتی را با قیمت‌های مناسب و صرفاً با استفاده از مواد طبیعی عرضه می‌کند. ما خودمان را شریک مشتریان، کارمندان و جامعه می‌دانیم و دوست‌دار محیط‌زیست هستیم. ما می‌خواهیم با تولید غذاهای محبوب و بومی جنوب غرب کشور، به یک برند شناخته‌شده در منطقه تبدیل شویم. هدف ما دستیابی به رشد متوسط، سودآوری سالانه و حفظ حس شوخ طبیعی برندمان است.

نکته: بیانیه‌ی مأموریت به‌منظور ایجاد حسی مفید و مؤثر از هدفمندی، باید به‌روشنی محدوده و قلمرو استراتژیک سازمان را مشخص کند. مثلاً یک کارآفرین، برای کسب‌وکار مشاوره‌ای خود بیانیه‌ی زیر را توسعه داده است:

مؤسسه‌ی ABC، یک شرکت تخصصی توسعه‌ی پتانسیل انسانی است. مأموریت ما کمک به مردم در کشف راه‌حل‌های نوآورانه و انتخاب‌های آگاهانه‌ای است که زندگی آن‌ها را بهبود می‌دهد. ما به مردم انگیزه می‌دهیم تا رؤیاهای فردی و حرفه‌ای خود را محقق کنند. شعار ما این است: «ما در کنار یکدیگر، به انسان‌های غنی‌تر و بهتری تبدیل می‌شویم.»

ویژگی‌های بیانیه ماموریت شرکت مؤثر 

بیانیه مأموریت یک شرکت فرهنگ، ارزش‌ها، اخلاق، اهداف اساسی و دستور کار آن را مشخص می‌کند. به‌علاوه این بیانیه چگونگی اعمال هر یک از این موارد در مورد سهامداران شرکت، کارمندان، توزیع‌کنندگان، تأمین‌کنندگان و کل جامعه را بیان می‌کند که از این بیانیه برای هم‌سویی اهداف خود با اهداف شرکت استفاده می‌کنند.
به همین دلیل دانستن ویژگی‌های بیانیه مأموریت مؤثر امری ضروری است که این ویژگی‌ها باید پاسخگوی سوالاتی باشد و این ویژگی‌ها عبارتند از:

1. هدف و ارزش‌های سازمان چه هستند؟
2. سازمان می‌خواهد در چه شغلی فعالیت کند؟ (محصولات یا خدمات، بازار) و مشتری‌های اصلی سازمان (ذینفعان) چه کسانی هستند؟
3. مسئولیت‌های سازمان در قبال این مشتری‌ها چیست؟
4. اهداف اصلی که شرکت را در انجام مأموریت خود پشتیبانی می‌کند، چیست؟

بیانیه ماموریت یک شرکت مؤثر باید دارای ویژگی‌هایی باشد که راهبرد و هدف اصلی شرکت را به واضحیت بیان کند. این ویژگی‌ها شامل قابلیت تشریح هدف اصلی شرکت و مشخص کردن انگیزه‌ها و ارزش‌های شرکت می‌شود. همچنین، بیانیه ماموریت باید با دقت تدوین شده و قابل درک برای همه اعضای سازمان باشد. به علاوه، بیانیه ماموریت باید قابلیت انتقال انرژی و انگیزه به تمامی اعضای سازمان را داشته باشد تا تمامی تیم‌ها به سمت اهداف مشترک پیش رو حرکت کنند.

مزایا و معایب بیانیه‌ ماموریت شرکت

شرکت‌ها می‌توانند از داشتن بیانیه مأموریت بهره‌مند شوند. ابتدا اهداف و جایگاه خود را در صنعت برای مصرف‌کنندگان و سایر سهامداران مشخص می‌کنند.
همچنین به شرکت کمک می‌کند تا در تصمیم‌گیری صحیح درباره آینده خود تمرکز کرده و در مسیر خود قرار گیرد.
علاوه بر این بیانیه مأموریت به روشن شدن هدف شرکت کمک می‌کند.

با مشخص شدن مأموریت، مشتریان و سرمایه‌گذاران یک شرکت می‌توانند اطمینان داشته باشند که شرکت کاملا متعهد به دستیابی به اهداف و ارزش‌های خود است. همچنین برای راهنمایی و ایجاد انگیزه در کارمندان برای مطابقت داشتن آن‌ها با ارزش‌های شرکت مفید است، اما داشتن بیانیه مأموریت معایبی نیز دارد.

بیانیه ماموریت یک ابزار بسیار مهم در داخل و خارج شرکت است. این بیانیه به عنوان یک چشم انداز جهت توسعه و رشد شرکت عمل می‌کند. مزایای بیانیه ماموریت شامل بیان هدف و مقصود شرکت در بازار، روشن کردن هدف و مسیر شرکت برای کارکنان، بهبود ارتباط با مشتریان و سهامداران و افزایش تعهد و همبستگی کارکنان است. اما این بیانیه ممکن است با معایبی همراه باشد نظیر محدود کردن ابعاد شرکت و عدم انعطاف‌پذیری در تغییرات بازار. بنابراین، متوجه مزایا و معایب بیانیه ماموریت شرکت شدیداً توصیه می‌شود تا عواقب و اثرات آن به طور کامل در نظر گرفته شود.

معایب داشتن بیانیه ماموریت شرکت

بیانیه مأموریت ممکن است گاهی بسیار بلند و بسیار غیرواقعی باشد که می‌تواند کارکنان را از اهداف شرکت منصرف کند. حتی اگر این اظهارات مأموریتی کوتاه و مختصر باشند، ممکن است برای توسعه آن‌ها زمان و هزینه زیادی صرف کرد. منابعی که برای یک بیانیه مأموریت بد خرج شده، می‌تواند در جاهای دیگر بهتر هزینه شود.
به خاطر داشته باشید که بیانیه مأموریت مؤثر و خوب سراسر مزایا است و این معایب گفته‌شده برای اظهارت مأموریت بد و نافرجام است.

تأثیر بازار بر ماموریت شرکت

مأموریت شرکت مثل سایر اجزای استراتژی کسب‌وکار، باید بر اساس ویژگی‌های درون‌سازمانی و فرصت‌ها و تهدیدهای محیط بیرونی طراحی شود. مأموریت باید با ارزش‌های اصلی و مرکزی، منابع و خصوصیات متمایز سازمان هماهنگ باشد؛ اما درعین‌حال باید تلاش‌ها و فعالیت‌های شرکت را روی بازارهایی متمرکز کند که در آن‌ها، محصولات و خدمات شرکت برای مشتریان ارزش‌آفرینی داشته باشد، نسبت به محصولات رقبا از مزیت‌های خاص برخوردار باشد و  هم‌افزایی محصولات را افزایش دهد.

سؤالاتی که محدوده‌ی ماموریت شرکت را روشن می‌کنند

برای توسعه‌ی بیانیه‌ی مأموریت مناسبی که اجزای کسب‌وکار شما را پوشش می‌دهد، باید کارتان را با مجموعه‌ای از سؤالات دقیق شروع کنید. دیوید توکر، مشاور طرح کسب‌وکار می‌گوید مهم‌ترین سؤال این است که کسب‌وکار شما چیست؟ اگر پیش‌ازاین نقاط قوت و مزایای رقابتی خود را مشخص کرده باشید، پاسخ دادن به این سؤال‌ها برای شما سخت نیست.

با پاسخ دادن به پرسش‌های زیر، یک تصویر کلامی از مأموریت شرکتتان به دست می‌آورید:

۱- چرا وارد تجارت شده‌اید؟ برای خودتان، خانواده و مشتریانتان چه می‌خواهید؟ چه جرقه‌ای در ذهن شما باعث شد به راه‌اندازی یک کسب‌وکار فکر کنید؟ چه عواملی باعث می‌شود این ایده را حفظ کنید؟

۲- مشتریان شما چه کسانی هستند؟ چگونه می‌توانید به آن‌ها کمک کنید که زندگی بهتر و راحت‌تری داشته باشند یا به موفقیت برسند؟

۳- می‌خواهید چه تصویری از کسب‌وکارتان به دیگران نشان دهید؟ مشتریان، عرضه‌کنندگان و کارمندان شما، همگی ادراک خاصی از شرکت شما خواهند داشت. چگونه می‌خواهید تصویر دلخواه خود را پیش روی آنان قرار دهید؟

۴- ماهیت محصولات و خدمات شما چیست؟ چه عواملی در قیمت‌گذاری و سطح کیفیت محصولاتتان نقش دارند؟ این عوامل در طول زمان چگونه تغییر می‌کنند؟

۵- خدماتی که ارائه می‌کنید در چه سطحی هستند؟ بیشتر شرکت‌ها مدعی‌اند که «بهترین سرویس‌های موجود» را عرضه می‌کنند؛ ولی آیا مشتریان هم با شما هم‌عقیده‌اند؟ بدون هیچ ابهام و ایهامی توضیح بدهید چرا محصولات شما فوق‌العاده‌اند.

۶- شما و کارمندانتان چه نقشی ایفا می‌کنید؟ یک کاپیتان هوشمند، با سبک رهبری خود کارمندانش را به‌خوبی تشخیص می‌دهد، به چالش می‌کشد و سازمان‌دهی می‌کند.

۷- روابط شما با تأمین‌کنندگان منابع تولیدی چگونه است؟ هر کسب‌وکار به‌نوعی شریک تأمین‌کنندگان خود محسوب می‌شود. اگر شما موفق شوید، آن‌ها هم پیشرفت می‌کنند.

۸- چگونه خودتان را از رقبا متمایز می‌کنید؟ بسیاری از کارآفرینان فراموش می‌کنند که آن‌ها هم به دنبال همان منابع مالی و درآمدی هستند که رقبایشان دنبال می‌کنند. شما چه پروسه‌هایی را سریع‌تر، بهتر و ارزان‌تر از رقیبانتان اجرا می‌کنید؟ چگونه می‌توانید از نقاط ضعف آن‌ها به نفع خودتان استفاده کنید؟

۹- چگونه تکنولوژی، سرمایه، فرآیندها، محصولات و خدماتتان را به کار می‌گیرید تا به اهدافتان برسید؟ استراتژی شما برای متمرکز نگه‌داشتن انرژی‌ روی اهداف شرکت چیست؟

۱۰- پاسخ‌های شما به سؤالات قبل، بر مبنای چه فلسفه و ارزش‌هایی است؟ توجه کنید که نمی‌توانید ارزش‌های مجرا و متفاوتی را برای سازمانتان انتخاب کنید که با مأموریت شرکت سازگار نیستند. نوشتن این اصول و ارزش‌ها، به مأموریت شرکت شما اعتبار می‌بخشد.

مراحل نوشتن بیانیه‌ی ماموریت شرکت

توسعه‌ی بیانیه‌ی مأموریت، مانند هر طرح ارزشمند کسب‌وکار، به زمان، تفکر و برنامه‌ریزی نیاز دارد. اغلب کارآفرینان به‌ مرور زمان متوجه می‌شوند که پروسه‌ی تعین مأموریت شرکت به‌اندازه‌ی خودِ بیانیه‌ی نهایی، مفید و سودمند است. این پروسه به شما کمک می‌کند شواهد و زوایای کسب‌وکارتان را دقیق‌تر بشناسید و انگیزه‌های کسب‌وکارتان را روشن کنید.

بیانیه‌ی ماموریت یک شرکت راهنما و هدفمند کردن فعالیت‌ها و اهداف آن است. مراحل نوشتن یک بیانیه‌ی ماموریت شرکت شامل مرحله تحقیق و بررسی، تعیین اهداف، تدوین متن، ارزیابی و بهبود مستمر است. در مرحله تحقیق و بررسی، شناخت صنعت و رقبا، تحلیل نیازها و مشکلات، و بررسی ماموریت شرکت‌های مشابه انجام می‌شود.

سپس در مرحله تعیین اهداف، اهداف کلی و معنایی که شرکت می‌خواهد به جامعه منتقل کند، مشخص می‌شوند. در تدوین متن نیز از عبارات و کلمات ساده و قابل فهم استفاده می‌شود و از جمله‌بندی مختصر و واضح استفاده می‌شود. در پایان، بیانیه‌ی ماموریت باید مورد ارزیابی و بهبود مستمر قرار گیرد تا با تغییرات و نیازهای جدید، همواره به‌روز باشد.

ایده‌ی افرادی را که با کسب‌وکار شما در ارتباطند، جویا شوید

حتی اگر شما تنها مالک شرکت هستید، بازهم بهتر است ایده و نقطه‌نظر دیگران را بپرسید. افرادی که به هر نحو با کسب‌وکار شما در ارتباطند، می‌توانند کمک کنند نقاط قوت، نقاط ضعف و اشتباهاتی را که از چشم شما پنهان مانده است، ببینید. اگر هیچ شریک یا سرمایه‌گذاری ندارید، با اعضای آگاه خانواده، دوستان، کارمندان و حسابدارانتان مشورت کنید. البته مطمئن شوید افرادی را انتخاب می‌کنید که مثبت و حامی شما هستند و واقعاً می‌خواهند موفقیتتان را ببینند.

بازار محصولاتتان را تعریف کنید

البته تعریف بازار را در بیانیه‌ی مأموریت نمی‌نویسید. کافی است به این موضوع فکر کنید که چرا یک مشتری باید محصولات شما را خریداری کند و چگونه می‌تواند به این محصولات دسترسی پیدا کند. علت خرید، جامعه‌ی مشتریان هدف را به شما نشان می‌دهد. در مرحله‌ی بعد این بازار هدف است که به ویژگی‌های متفاوت یا حتی منحصربه‌فرد محصولات شما دلالت می‌کند. این ویژگی‌های را یادداشت کنید یا در ذهنتان نگه‌ دارید؛ زیرا اگرچه این نکات در بیانیه‌ی مأموریت گنجانده نمی‌شوند، ولی تفکر و پس‌زمینه‌ی آن را شکل می‌دهند.

کسب‌وکار شما چه خدمتی به مشتریان می‌کند

بیانیه‌ی مأموریت را با یک جمله‌ی مثبت، در مورد هر چیزی که باعث می‌شود کسب‌وکار شما برای مشتریان هدف خاص به نظر برسد، شروع کنید.

ارزش کسب‌وکارتان را دست‌ کم نگیرید. قرار نیست شرکت شما مشکلات جهانی را حل کند. مهم این است که شما تلاش می‌کنید زندگی مردم جامعه‌ی خودتان را بهبود دهید. این خدمات با سیاست‌های منحصربه‌فرد و صادقانه‌ی شما همراه است و بخش بسیار مهمی از مأموریت شرکت به شمار می‌رود.

البته اگر کسب‌وکار شما خدمات مثبتی به جهان ارائه می‌کند، باید آن را در بیانیه‌ی خود ذکر کنید. اما به یاد داشته باشید که این ادعا، باید برای همه‌ی کسب‌وکارهای دیگر قابل‌ تشخیص و معنادار باشد.

کسب‌وکار شما چه سیاستی در برابر کارمندان در پیش‌ گرفته است

 فرهنگ‌ سازمانی و ارزش‌های شرکت شما چیست؟ نکته‌ی مهم این بخش از بیانیه، این است که ادعاهای خود را به مشکلات بعدی شرکت تبدیل نکنید. ذکر کردن مزایای خوب و منحصربه‌فردی که قادر نیستید آن‌ها را همیشه به کارمندانتان ارائه کنید یا صفات و واژه‌های زیبایی که قابلیت اجرایی ندارند، در بیانیه‌ی مأموریت درست نیست. اگر شرکتتان پاداش سالیانه‌ی منصفانه‌ای به کارمندان ارائه می‌کند، فرصت رشد و پیشرفت آنان را فراهم می‌کند، به آن‌ها آموزش می‌دهد و به اختلاف آرا احترام می‌گذارد، رویه‌ی خوبی در پیش‌ گرفته است؛ حتی اگر از این لحاظ تفاوت زیادی با سایر شرکت‌ها نداشته باشد.

اگر دیدگاه ویژه‌ای در مورد کارکنانتان دارید، آن را در بیانیه‌ی مأموریت بنویسید. مثلاً اگر تیم شما از کارمندان دورکار تشکیل‌ شده است یا با خانواده‌ی کارمندانتان ارتباط نزدیکی برقرار کرده‌اید، آن را ذکر کنید. گرچه اغلب شرکت‌ها به‌ندرت سیاستی را که در قبال کارمندانشان پیش می‌گیرند، در بیانیه‌ی مأموریت اعلام می‌کنند و عمده‌ی تمرکز آن‌ها روی مشتریان است؛ ولی بیان این ارزش‌ها اعتبار بیانیه‌ی شما را افزایش می‌دهد.

تأثیر مالکان کسب‌وکار

اولین چیزی که در مورد نقش مالکان یک کسب‌وکار به ذهن می‌رسد، سهام و نرخ بازگشت سرمایه است. اما در بیانیه‌ی مأموریت باید عنوان کنید که مالکان کسب‌وکار، چه نقش خاصی در خدمات ارائه‌شده بازی می‌کنند یا چه تأثیری روی جامعه می‌گذارند. ذکر این نکات تنها در صورتی ضروری است که مالکان خود را متعهد به مسئولیت‌های خاص اجتماعی بدانند.

ایده‌ها را به بحث و گفتگو بگذارید

همه‌ی ارزش‌ها و اصولی را که یادداشت کرده‌اید، با تیمتان به اشتراک بگذارید و ایده‌های جدید را به آن‌ها اضافه کنید. از اعضای تیم و مشاوران بخواهید بهترین عباراتی را که دربرگیرنده و توصیف‌کننده‌ی این اصول هستند بنویسند. قطعات درخشان این عبارات را کنار هم بگذارید و باهم ترکیب کنید.

حالا طرح اصلی بیانیه‌ی مأموریت را در اختیار دارید که باید به آن زبانی رسمی ببخشید. بیانیه‌ی نهایی شما باید تصاویری پویا و الهام‌بخش را تداعی و مشتریان را قانع کند محصولات شما را خریداری کنند.   

زمانی که بیانیه‌ی مأموریت شرکت تکمیل شد، آن را در طرح کسب‌وکار، بروشورها، وب‌سایت و سایر کانال‌های ارتباطی خود منتشر کنید تا همه‌ی افرادی که در داخل و خارج از کسب‌وکار شما حضور دارند، مسیر و علل حرکت شما را درک کنند.

چشم انداز

«چشم انداز» که از آن به دورنما، منظر، آینده متصور و یا آینده آرمانی و مطلوب نیز نام برده می شود، توصیفی است از شرایط آینده و به عبارت دیگر، تصویری است از وضعیت آینده یک مجموعه، زمانی که به اهداف و استراتژی های خود دست یافته باشد. چشم انداز و آرمان ها، معمولاً زاییده فکر و خلاقیت مدیران مجموعه بوده و در ابعاد مختلفی همچون فناوری، دانش، وضعیت مالی، بازار و مواردی از این دست، به تصویر کشیده می شوند.

چشم انداز سازمان باید خلاصه، بیاد ماندنی، مطلوب و ایده آل مناسب را به تصویر بکشد و همه سطوح را در نظر بگیرد.

چشم انداز استراتژیک

شروع استراتژی با چشم انداز استراتژیک است اما بعضی از سازمان ها اول وضع موجود را نگاه می کنند بعد آینده را طراحی می کنند و سپس تحلیل شکاف می کنند اصالت را به وضع موجود داده و تأثیر گذشته بر آینده را تحلیل می کنند. اما دسته دوم شرکتهایی هستند که اول وضع آینده را طراحی می کنند بعد وضع فعلی را بررسی می کنند بعد تحلیل شکاف صورت می گیرد این گونه سازمان ها اصالت را به وضع آینده می دهند. این گونه سازمان ها وضع موجود را عوض می کنند که به آن تغییر تحول آفرین گفته می شود.

بیانیه چشم‌انداز چیست؟

بیانیه چشم انداز (Vision Statement) مشخص می‌کند که برند با اجرای بیانیه ماموریت خود به کجا خواهد رسید. چشم‌انداز جایگاه آرمانی یک کسب و کار را نشان می‌دهد. در ادامه تعدادی بیانیه چشم انداز از برندهای مطرح دنیا آورده شده است.

بیانیه چشم‌انداز یک ابزار استراتژیک است که توسط سازمان‌ها برای تعریف رویکردهای آینده‌نگرانه و اهداف بلندمدت خود استفاده می‌شود. این بیانیه شامل تصویری است که سازمان می‌خواهد در آینده به آن دست یابد و معمولاً اهداف، ارزش‌ها و انگیزه‌های سازمان را نیز شامل می‌شود. بیانیه چشم‌انداز یک ابزار قدرتمند است که راهبرد و هدف نهایی سازمان را به کارکنان و اعضای سازمان منتقل می‌کند و آن‌ها را برای رسیدن به آینده‌ای مشترک الهام می‌دهد.

 مثال‌هایی از  بیانیه چشم انداز

لینکدین (LinkedIn) : خلق فرصت اقتصادی برای تمام اعضای متعلق به نیروی کار جهانی

فیس بوک (Facebook) : برقراری ارتباط با دوستان و دنیای اطراف خود در فیس بوک

انجمن آلزایمر (Alzheimer’s Association) : جهانی بدون بیماری آلزایمر

مایکروسافت (Microsoft) (در زمان تاسیس): رایانه ای روی هر میز و در هر خانه

وزارت بهداشت استرالیا (Australia Department of Health) : بهداشت و سلامتی بهتر برای همه استرالیایی ها، اکنون و برای نسل های آینده.

مثال‌هایی از بیانیه ماموریت شرکت

تد (TED) : گسترش ایده‌ها

تسلا (Tesla) : تسریع فرایند تحول جهانی به سمت انرژی پایدار

ایکیا (IKEA) : خلق زندگی روزانه بهتر برای بسیاری از انسان‌ها

لایف ایز گود (Life is Good) : توسعه توان بهینه سازی

سوئیت گرین (Sweet green) : برای الهام بخشیدن به اجتماعات سالم‌تر با پیوند مردم به مواد غذایی واقعی

امریکن اکسپرس (American Express) : ما هر روز سخت تلاش می‌کنیم تا American Express یکی از معتبرترین برندهای خدمات جهانی باشد.

آنست تی (Honest Tea) : ایجاد و ترویج نوشیدنی‌های خوش طعم، سالم و ارگانیک.

جت بلو (Jet Blue) : برای الهام بخشیدن به بشریت – هم در هوا و هم در زمین.

مشخصات چشم انداز

مشخصات چشم انداز مجموعه ای از ویژگی ها و عوامل است که در تشکیل و ارزیابی یک چشم انداز مهم هستند. این مشخصات شامل آب و هوا، زمین، درختان و گیاهان، نور و رنگ ها، فضاها و سایر عوامل می شود که با ترکیب آنها یک چشم انداز زیبا و جذاب ایجاد می شود. مشخصات چشم انداز نقش مهمی در ایجاد صحنه های دیدنی و خاطره انگیز دارد و برای ارزیابی کیفیت یک چشم انداز و تدوین استانداردهای طراحی صحیح آن بسیار اهمیت دارد.

چشم‌انداز سازمان دارای مشخصات خاصی است. سازمان شایسته است چشم‌انداز خود را با درنظرگرفتن چنین مشخصاتی استخراج نماید. این مشخصات در ذیل ارائه گردیده است:

• فرصت های موجود برای شرکت را نشان دهد.
• راه بهره جویی از فرصت ها را بنمایاند.
• بلند پروازانه باشد.
• منحصر به فرد باشد.
• در کارکنان رضایت شغلی ایجاد نماید.
• استانداردهای بالایی را بنا گذارد.
• در کارکنان ایجاد تعهد ، علاقه و غرور نماید.
• مسیر حرکت شرکت را به وضوح بیان کند.
• مشوق یادگیری باشد.
• مخاطب را مشخص سازد.

مزایا ومنافع تدوین چشم انداز

• ارائه تصویری از مجموعه در پایان افق برنامه ریزی.
• ایجاد درکی کلی از این که موفقیت مجموعه به چه مفهومی است.
• ایجاد اتفاق نظر بر آینده مطلوب مجموعه.
• روشن ساختن جهت و مقصود حرکت مجموعه.
• مشخص نمودن این که مجموعه، در صورت برآوردن مأموریت خود، به چه شکل و چگونه ساختاری خواهد رسید.
• در مواجهه با مسایل پیش آمده سازمان فوق فعال خواهد بود.
• بکارگیری ابتکار عمل و خلاقیت در سازمان افزایش خواهد یافت.
• با مشخص شدن هدف غایی تلاش های افراد و فعالیت ها سازمانی جهت می یابند.
• هدایت نیروهای بالقوه و بالفعل و ایجاد هم نیروزایی در آنها
• اولویت بندی تخصیص منابع و بهره گیری از امکانات و فرصت ها
• جلوگیری از بروز بحران های احتمالی و اتلاف منابع

مأموریت

«رسالت» که از آن با عناوینی چون مأموریت، فلسفه وجودی، اهداف بنیادین و یا مقصود اصلی نیز یاد می شود، عبارت است از فلسفه وجودی و یا نقشی که یک مجموعه در قبال جامعه خود، بر عهده گرفته تا با ایفای آن و ارائه خدمات مورد نظر، نیازهایی از جامعه را برآورده سازد. به عبارت دیگر می توان گفت، مأموریت یک بیان کلّی از نیّت مجموعه می باشد که با استفاده از نقطه نظرات مدیران ارشد آن مجموعه، تعریف و تصریح شده و در قالب «بیانیه مأموریت» مجموعه، ارائه می گردد.

بیانیه مأموریت را گاهی گزاره اعتقادات، بیان فلسفه، بیان باورها و بیان اصول مجموعه نیز می نامند.

براساس الگوهای مدیریت و برنامه ریزی استراتژیک، پیش از تدوین استراتژی ها، باید مأموریت مجموعه را به شیوه ای روشن تهیه کرد.

تدوین ماموریت شرکت

مأموریت (Mission) به معنی فلسفه وجودی و چرایی وجود می باشد. به این معنی که چرا این کالا بوجود آمده است. منظور از فلسفه وجودی شرکت یعنی اینکه چرا این شرکت در این صنعت بوجود آمده است.

بطور کلی فلسفه وجودی باید بصورت کلی بیان شود و شرکتها نباید فلسفه وجودی خود را طوری انتخاب نمایند که در یک زمان، فلسفه وجودی شرکت به پایان برسد و از بین برود. مأموریت متأثر از چشم انداز (Vision) یا بینش است. چشم انداز نیز می تواند متأثر از تحصیلات، تجربیات، مطالعات، تربیت خانوادگی، نیاز جامعه، تقاضاهای محیطی و… باشد. چشم اندازها در واقع مأموریت شرکت را می سازند. مأموریت باید تا حد امکان بصورت کلی باشد و اهداف کلی شرکت را بیان نماید اما این کلی بودن نباید بگونه ای باشد که بی محتوا بوده بلکه باید جهت دهنده باشد.

درتدوین بیانیه ماموریت شرکت بایستی بتوان به پنج سؤال اساسی زیر پاسخ داد که عبارتنداز:
۱٫ چه چیزی؟ (کالا و خدماتی که سازمان ارائه می دهد و در واقع چه نیازی از جامعه را با تامین این محصولات برآورده می سازد.)
۲٫ چه کسی؟ (مشتریان چه کسانی هستند؟)
۳٫ کجا؟(حیطه رقابتی کجاست؟)
۴٫ چرا؟(هدف بهینه سازمان چیست؟)
۵٫ چگونه؟ (ویژگیهای منحصر به فرد و مزیت های رقابتی سازمان در رسیدن به این هدف‌ها چیست؟

اهمیت مأموریت سازمانی

• هدف نهائی سازمان را عملاً مورد تأکید قرار می دهد.
• مبنا و معیار تخصیص منابع محسوب می شود.
• جو شناخته شده ای را بر سازمان حاکم راهنمای تدوین برنامه ها و فعالیت های همه واحدها و افراد قرار می گیرد.
• زمینه انعطاف پذیری سازمانی را فراهم آورد و از عبارت کلی تر استفاده شود بطور مثال بجای استفاده از انجام واکسیناسیون هیپاتیت “ب” از عبارت واکسیناسیون بیماریهای قابل پیشگیری با واکسن، بجای تولید دانش مربوط به هپاتیت از تولید دانش مورد نیاز جامعه پزشکی و بجای تربیت کاردان و کارشناس از تربیت نیروی انسانی متخصص استفاده شود.
• برنامه ارزیابی فعالیتها و نتایج حاصله را جهت دهی می نماید.

مزایا و منافع تدوین ماموریت شرکت

• روشن شدن فلسفه وجودی مجموعه، نقش ها و وظایف آن
• ایجاد توافق در خصوص سمت و سوی حرکت مجموعه
• ایجاد تمرکز بر بحث و بررسی مسایل اساسی و مهم
• ایجاد وحدت رویه بین مدیران، تصمیم گیران و تصمیم سازان
• همسویی در تفکر و تصمیم گیری در مورد مسائل کلیدی

مقایسه چشم انداز و مأموریت سازمانی

بیانیه ماموریت و چشم‌انداز چه ارتباطی با یکدیگر دارند؟

یک بیانیه ماموریت به نوعی یک چشم انداز عمل گرا است و هدف سازمان را به مخاطبان خود اعلام می‌کند. ماموریت اغلب شامل توضیحات کلی در مورد سازمان، عملکرد و اهداف آن است.

با رشد، یک شرکت ممکن است به اهداف اولیه برسد و به نوبه خود تغییر کند. بنابراین، بیانیه‌های ماموریت و چشم انداز در صورت نیاز باید مورد بازنگری قرار بگیرند تا با تحقق اهداف قبلی، بازتاب فرهنگ جدید کسب و کار باشند.

هر دو بیانیه ماموریت و چشم انداز اغلب برای تعریف دلیل وجودی سازمان برای مخاطبان داخلی و خارجی – مانند کارمندان، شرکا، اعضای هیئت مدیره، مصرف کنندگان و سهامداران، در یک “بیانیه ماموریت و چشم انداز جامع ” ترکیب می‌شوند.

بیانیه مأموریت همان بیانیه چشم‌انداز یا بیانیه ارزش نیست، اگرچه طبیعتاً هم‌پوشانی وجود دارد (و حتی بسیاری از کسب و کارها اغلب این سه را اشتباه گرفته یا ترکیب می‌کنند!).

SHRM تفاوت بین آن‌ها را به خوبی شرح داده است:

• بیانیه ماموریت دلیل وجود شرکت شما را توضیح می‌دهد.
• بیانیه چشم‌انداز، چشم‌انداز شما را برای آینده بیان می‌کند.
• بیانیه ارزش، اصول شما را بیان می‌کند.

یک نکته بسیار مهم که باید در مورد بیانیه‌های مأموریت به یاد بسپارید، آن‌ها هم یک سند داخلی و هم خارجی هستند. آن‌ها برای مشتریان توضیح می‌دهند که کسب و کار شما مخفف چیست و چرا از بقیه متمایز هستید. همچنین از خط مقدم تا مدیران اجرایی، به کارمندان شما الهام بخشیده و آن‌ها را هدایت می‌کنند. بیانیه ماموریت خوب باید هم یک فرافکنی تصویر خارجی باشد و هم یک الهام داخلی.

چگونگی عملکرد بیانیه‌های ماموریت و چشم انداز

به طور معمول، مدیران ارشد کلیه بیانیه‌های ماموریت و چشم انداز شرکت را تدوین می‌کنند. سایر مدیران در سطوح مختلف ممکن است اظهاراتی را برای بخش های خاص یا واحد خود تعیین کنند. فرایند توسعه، مدیران را ملزم می‌کند که:

• از طریق مصاحبه با کارمندان، تأمین کنندگان و مشتریان، فرهنگ، ارزش‌ها، استراتژی و دیدگاه آینده را به روشنی مشخص کنند.
• تعهدی را که شرکت نسبت به ذینفعان اصلی خود شامل مشتریان، کارمندان، سهامداران و سایرین دارد، را نشان ‌دهند.
• اطمینان حاصل کنند که اهداف قابل اندازه‌گیری هستند، رویکرد عملی است و چشم انداز قابل دستیابی است.
• پیام را شفاف، دقیق و به زبانی ساده انتقال دهند.

مزایای بیانیه ماموریت و چشم انداز برای سازمان‌ها

مزایای داخل سازمانی

• هدایت مدیریت در مورد موضوعات استراتژیک، به ویژه در زمان تغییرات اساسی
• کمک به منظور تعریف بهتراستانداردهای عملکردی
• تشوبق کارمندان به تولید بیشتر با ایجاد تمرکز و اهداف مشترک
• کمک به ایجاد چارچوبی برای تعریف بهتر رفتار اخلاقی در سازمان با تکیه بر بیانیه ماموریت و چشم انداز

مزایای خارج سازمانی

• استفاده از بیانیه ماموریت و چشم انداز به منظور دستیابی پشتیبانی بازارهدف، سهامداران و …
• برقراری ارتباطات بهتر با مشتریان، تأمین کنندگان و شرکای کاری
• ایفای نقش به عنوان یک ابزار برای برقراری ارتباط عمومی